Pozew o separcję – pełna i faktyczna informacja

Separacja i rozwód są instytucjami, które są do siebie podobne. Poza cechami wspólnymi separacja charakteryzuje się istotnymi różnicami.

Kiedy separacja?

Analogicznie do rozwodu separacji może żądać każdy z małżonków. Separacja podlega również takiej samej właściwości sądu jak przy sprawie o rozwód. Właściwy jest więc Sąd Okręgowy, w okręgu którego małżonkowie posiadali ostatnie miejsce zamieszkania. Separacja rozpoznawana jest co do zasady w postępowaniu procesowym. Natomiast gdy o jej orzeczenie wnoszą zgodnie oboje małżonkowie, a ponadto nie posiadają wspólnych małoletnich dzieci, sąd orzeka w postępowaniu nieprocesowym. Pomimo tego, że żądanie małżonków jest zgodne, gdy mają wspólne małoletnie dzieci, separacja podlega rozpoznaniu w postępowaniu procesowym. Jeśli pomiędzy małżonkami nie ma zgodnego żądania, bez względu czy posiadają oni wspólne małoletnie dzieci, czy też nie, separacja rozpoznawana jest w postępowaniu procesowym.

Ile kosztuje separacja?

To czy sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu procesowym czy nieprocesowym ma znaczenie w zakresie wysokości opłaty. W postępowaniu nieprocesowym opłata od wniosku o separację wynosi 100 zł, zaś w procesie pozew o separację tak jak pozew o rozwód podlega opłacie w kwocie 600 zł. Niezależnie czy interesuje Cię separacja Białystok czy separacja w innej miejscowości koszty sądowe są identyczne.

Kiedy Sąd może orzec separację?

Sąd rozpoznając sprawę o rozwód bada czy rozkład pożycia pomiędzy małżonkami jest zupełny i trwały. Separacja jest możliwa, gdy spełniona zostanie przesłanka zupełnego rozkładu pożycia pomiędzy małżonkami, nie musi on spełniać cechy trwałości. Pod pojęciem zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego mieści się ustanie pomiędzy małżonkami trzech więzi: fizycznej, uczuciowej i gospodarczej. Istotne jest, że musi dojść do zerwania wszystkich powyższych więzi. Rozkład nie cechuje się zupełnością, gdy dojdzie do zerwania jednej lub dwóch z nich. Odmiennie niż przy rozwodzie separacja, aby została orzeczona rozkład pożycia nie musi jednocześnie spełniać kryterium trwałości. Analogicznie jak przy rozwodzie separacja jest niemożliwa, jeżeli w następstwie jej orzeczenia miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Kiedy separacja a kiedy rozwód?

Może mieć również miejsce sytuacja, gdy jeden z małżonków żąda, aby orzeczona została separacja, zaś drugi z nich rozwodu. W takim przypadku, jeżeli sąd uzna za uzasadnione żądanie drugiego z małżonków, a więc roszczenie dalej idące, orzeka rozwód. Natomiast gdy Sąd uzna na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego, że orzeczenie rozwodu jest niedopuszczalne, jednakże uzasadniona pozostaje separacja, sąd orzeka separację.

Separacja z orzeczeniem winy czy bez winy?

W sprawie o separację tak samo jak w sprawie o rozwód sąd bada również, który z małżonków ponosi winę w rozkładzie pożycia. Jak od każdej zasady istnieje wyjątek, ponieważ możliwa jest separacja bez orzekania o winie. Brak orzeczenia o winie występuje w dwóch przypadkach. Po pierwsze, jeżeli separacja następuje na podstawie zgodnego żądania małżonków, a więc gdy sprawa rozpoznawana jest w trybie nieprocesowym. Po drugie, na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzeczenia o winie. Separacja bez orzekania o winie skutkuje tym, że żaden z małżonków nie jest winny rozkładowi pożycia.

Orzekając o winie sąd stwierdza, że separacja nastąpiła:

• z winy jednego małżonka (ze wskazaniem którego);
• z winy obojga małżonków (Sąd nie różnicuje jednkak, który z małżonków w jakim stopniu jest winny) ;
• bez winy małżonków.

Kiedy może być orzeczona separacja z winą małżonka?

Brak jest definicji winy w rozkładzie pożycia w treści przepisów. Uznaje się jednak, że z winą mamy do czynienia wtedy, gdy dochodzi do naruszenia obowiązków małżeńskich lub zasad współżycia społecznego, które prowadzą do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia. Obowiązki małżonków wynikają z przepisów prawa i są to między innymi wspólne pożycie, wzajemna pomoc, wierność, współdziałanie dla dobra rodziny zaspakajanie potrzeb rodziny. Dodać należy, że naruszenia muszą mieć charakter poważny, aby zostały uznane za wystarczające do przypisana winy. Ważne jest, że winy nie można przypisać małżonkowi, który w stanie niepoczytalności, przemijających zakłóceń psychicznych dopuścił się zachowania, które doprowadziło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia.

Kiedy można żądać alimentów na małżonka?

Z orzeczeniem o winie w sprawie o separację, tak samo jak w sprawie o rozwód, ściśle związana jest możliwość dochodzenia od małżonka alimentów. Jeżeli małżonkowie zdecydowali się na separację bez orzeczenia o winie każdy z małżonków nabywa uprawnienie do dochodzenia alimentów od drugiego z nich. Uprawnienie to nabywają również małżonkowie, gdy Sąd orzekł o winie obojga małżonków. W sytuacjach tych niezbędne jest wykazanie pozostawania w niedostatku. Natomiast, gdy jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, to drugi z nich może żądać zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb. W tej sytuacji małżonek niewinny nie musi pozostawać w niedostatku. Natomiast musi wykazać, że separacja pociąga za sobą istotne pogorszenie jego sytuacji materialnej.

Czym różni się wyrok orzekający separację od orzekającego rozwód?

Jeżeli separacja orzekana jest w postępowaniu procesowym to treść wyroku orzekającego separację jest to treść wyroku jest taka sama jak treść wyroku orzekającego rozwód. Jedynie w punkcie pierwszym w miejscu orzeczenia o rozwiązaniu małżeństwa znajduje się orzeczenie o separacji małżonków.

Jeżeli sąd oceniając materiał dowodowy twierdzi, że pomiędzy małżonkami doszło do zupełnego i trwałego rozkładu małżeństwa orzeka o rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód.

Przypomnieć należy, że w wyroku orzekającym rozwód Sąd obligatoryjnie orzeka o:

• rozwiązaniu małżeństwa;
• winie w rozkładzie pożycia:
• winie w rozkładzie pożycia – 1/ z wyłącznej winy jednego z małżonków,
• winie w rozkładzie pożycia – 2/ z winy obojga małżonków,
• winie w rozkładzie pożycia – 3/ bez orzekania o winie (na zgodne żądania małżonków);
• władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem;
• kontaktach ze wspólnym małoletnim dzieckiem (jednak na zgodny wniosek stron sąd nie orzeka o utrzymywaniu kontaktów z małoletnim dzieckiem);
• kosztach utrzymania i wychowania dziecka (wyroku orzekającym rozwód sąd orzeka o alimentach wyłącznie na rzecz wspólnych małoletnich dzieci);
• sposobie korzystania ze wspólnie zajmowanego mieszkania, jeżeli małżonkowie zajmują wspólnie mieszkanie.

Natomiast do fakultatywnych elementów wyroku w sprawie o rozwód należą:

• podział majątku wspólnego małżonków (na wniosek jednego z małżonków, pod warunkiem, że orzeczenie w tym zakresie nie doprowadzi do nadmiernej zwłoki w postępowaniu);
• nakazanie eksmisji małżonka (wyłącznie na żądanie na żądanie drugiego z nich);
• orzeczenie o podziale mieszkania lub przyznaniu go jednemu z małżonków (wyłącznie na zgodny wniosek małżonków);
• zasądzenie alimentów małżonkowi na jego żądanie.

Co zawiera orzeczenie o separacji?

Natomiast gdy separacja rozpoznawana jest w postępowaniu nieprocesowym postanowienie o separacji nie zawiera takich elementów jak rozstrzygnięcie w przedmiocie:

• winy;
• władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem;
• kontaktach ze wspólnym małoletnim dzieckiem;
• alimentach na rzecz wspólnego małoletniego dziecka.

Postanowienie może zawierać elementy w zakresie mieszkania małżonków, podziału majątku oraz dostarczania środków utrzymania jednemu z małżonków.

Różne skutki rozwodu i separacji

Skutkiem orzeczenia o rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód jest to, że małżeństwo przestaje istnieć z chwilą uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwód. Dochodzi do zmiany stanu cywilnego, powstaje więc możliwość zawarcia nowego związku małżeńskiego. Z dniem uprawomocnienia się wyroku dochodzi do ustania wspólności ustawowej małżeńskiej. Dochodzi do powstania współwłasności w częściach ułamkowych. Od tego momentu możliwe jest wystąpienie do sądu o podział majątku wspólnego. Małżonkowie nie dziedziczą po sobie.

Małżonek, który na skutek zawarcia związku małżeńskiego zmienił nazwisko, może powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem związku małżeńskiego. Uprawnienie to ograniczone jest jednak czasowo. Termin na powrót do poprzedniego nazwiska wynosi trzy miesiące i biegnie on od uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwód. Czynność taką należy dokonać poprzez złożenie oświadczenia przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem.

Czy można znieść separację?

Z uwagi na cechę trwałości rozkładu pożycia małżonków przy orzeczeniu rozwodu nie zachodzi możliwość jego zniesienia. Z kolei można znieść separację. Zniesienie separacji następuje na mocy orzeczenia Sądu. Powrót małżonków do wspólnego pożycia nie skutkuje jej zniesieniem, a w konsekwencji w dalszym ciągu trwają skutki związane z jej orzeczeniem. Zniesienie separacji podlega opłacie w wysokości 100 zł. Sąd znosi separację prawną pomiędzy małżonkami na ich zgodne żądanie. Z chwilą zniesienia separacji ustają jej skutki. Istotne jest, że pomiędzy małżonkami z chwilą zniesienia separacji dochodzi do powstania ustawowego ustroju majątkowego. Istnieje jednak możliwość utrzymania rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami. Wymagany jest do tego zgodny wniosek stron. Zniesienie separacji toczy się w postępowaniu nieprocesowym. Sądem właściwym jest Sąd Okręgowy wspólnego miejsca zamieszkania małżonków, a przy jego braku wspólnego miejsca pobytu. Jeżeli jednak okoliczności takie nie zachodzą wniosek o zniesienie separacji należy złożyć w Sądzie miejsca zamieszkania, a w braku takiego miejsca w sądzie miejsca pobytu jednego z małżonków.

Co daje separacja?

Separacja co do zasady niesie takie same skutki jak rozwód. Istotną różnicą jest to, że separacja nie powoduje, że małżeństwo przestaje istnieć. Małżeństwo w dalszym ciągu trwa. Separacja nie daje więc możliwości zawarcia nowego związku małżeńskiego jak przy rozwodzie. Nie dochodzi do zmiany stanu cywilnego. Jednym z istotniejszych skutków orzeczenia separacji jest powstanie pomiędzy małżonkami ustroju rozdzielności majątkowej.

Dziedziczenie przy separacji

Separacja wywiera również skutki przy dziedziczeniu. Jej orzeczenie powoduje ustanie dziedziczenia ustawowego. Ponadto separacja nie daje możliwości skorzystania z przywileju, który daje rozwód związany z możliwością powrotu do nazwiska, które małżonek nosił przed zawarciem związku małżeńskiego. Ponadto pomimo pozostawania przez małżonków w separacji prawnej w dalszym ciągu trwa obowiązek wzajemnej pomocy, jednakże pod warunkiem, że wymagają tego względy słuszności. Separacja powoduje, że nie znajduje zastosowania domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki, jeśli urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji. Separacja wywiera również skutki przy dziedziczeniu. Jej orzeczenie powoduje ustanie dziedziczenia ustawowego.

Profesjonalne doradztwo i prowadzenie spraw rozwodowych

Adwokaci z Kancelarii Adwokackiej Fidura Świetlicki Witkiewicz zajmują się kompleksowym prowadzeniem spraw o separację w Białymstoku jak też na terenie całej Polski.